Giáo trình nhạc lý cơ bản & nâng cao PDF cho người học thực hành đàn piano và các loại nhạc cụ khác được xuất bản bởi NXB Âm Nhạc là tài liệu không thể thiếu dành cho bạn.
Học nhạc lý cơ bản là bước đầu tiên bạn nên bắt đầu để có một nền tảng vững chắc, giúp bạn học đàn piano nhanh và hiệu quả hơn.
Dưới đây là những kiến thức nhạc lý hết sức căn bản được trình bày ngắn gọn đi vào trọng tâm, cách diễn giải giảm thiểu sử dụng từ ngữ chuyên môn nhằm truyền đạt đến đối tượng người học lần đầu tiếp xúc với lý thuyết âm nhạc. Khi hoàn thành bài học này, bạn có thể đọc được đa số những sheet nhạc dành cho đàn piano phổ biến hiện nay.
Lưu ý: đây là lý thuyết âm nhạc không chỉ áp dụng khi học đàn piano mà còn có thể sử dụng ở tất cả các bộ môn âm nhạc khác như học đàn guitar, organ, thanh nhạc, …
Nhạc lý cơ bản cho người học piano
4 thuộc tính của âm thanh
+ Cao độ: là độ vang cao hoặc thấp của âm thanh tương với tần số cao hoặc thấp.
+ Trường độ: là độ ngân dài hoặc ngắn của âm thanh.
+ Cường độ: là độ vang mạnh hoặc nhẹ của âm thanh. Ở cùng một cao độ, âm thanh có thể có các cường độ khác nhau.
+ Âm sắc: là màu sắc của âm thanh, phụ thuộc vào cấu tạo của đàn, của điều kiện không gian.
Hệ thống âm
Trong âm nhạc, có 7 bậc cơ bản gồm Đô, Rê, Mi, Fa, Sol, La, Si.
Tương ứng với 7 ký hiệu bằng chữ cái: C, D, E, F, G, A, B.
Khuông nhạc
Khuông nhạc có 5 dòng kẻ song song và cách đều nhau. Khoảng cách giữa các dòng kẻ được gọi là khe. Dòng và và khe đều được đánh số thứ tự từ dưới lên.
Ngoài ra, khi cần viết các âm thấp hoặc cao hơn những âm trong khuông nhạc mặc định có thể kẻ thêm các dòng kẻ phụ.
Khóa nhạc
Các bản nhạc dành cho đàn piano thường sử dụng 2 loại khóa nhạc cùng lúc, đó là khóa Sol và khóa Fa.
Khóa Sol:
Khuông nhạc được bắt đầu bằng khóa Sol sẽ giúp chúng ta xác định được nốt nhạc nằm trên dòng kẻ thứ 2 là nốt Sol.
Khóa Fa:
Khuông nhạc được bắt đầu bằng khóa Fa sẽ giúp chúng ta xác định được nốt nhạc nằm trên dòng kẻ thứ 4 là nốt Fa.
Nốt nhạc
Nốt nhạc dùng để thể hiện cao độ và trường độ của âm thanh. Nốt nhạc khi được viết vào khuông nhạc sẽ có tên gọi tương ứng với các bậc cơ bản gồm Đô, Rê, Mi, Fa, Sol, La, Si.
Để diễn tả trường độ, nốt nhạc được phân loại thành các dạng hình như sau:
Mối tương quan về trường độ của các loại hình nốt:
Khi 2 hoặc nhiều nốt móc đứng liên tiếp nhau có thể dùng viết lại theo cách dùng dấu gạch nối:
Cung và nửa cung
Cung và nửa cung là đơn vị dùng để chỉ khoảng cách về cao độ giữa các nốt nhạc.
Ký hiệu:
Quãng tám
Thứ tự các bậc Đô, Rê, Mi, Fa, Sol, La, Si được lặp lại liên tục trên đàn piano, khoảng cách giữa hai âm có tên giống nhau với khoảng cách gần nhau nhất được gọi là quãng tám. Ví dụ từ Đô1 – Đô2 hoặc Rê1 – Rê2.
Dấu hóa
Có 3 loại dấu hóa gồm dấu thăng, dấu giáng và dấu bình.
Được ký hiệu lần lượt #, b, ♮.
Dấu hóa được viết ngay sau nốt nhạc trên khuông nhạc, có tác dụng tăng hoặc giảm cao độ của nốt nhạc. Cụ thể:
Dấu thăng (#): tăng cao độ lên nửa cung.
Dấu giáng (b): giảm cao độ xuống nửa cung.
Dấu bình (♮): hủy bỏ tác dụng của 2 dấu hóa còn lại, tức đưa nốt nhạc trở về cao độ ban đầu.
Dấu lặng
Dấu lặng là ký hiệu thể hiện một khoảng nghỉ của âm thanh, có giá trị tương tự như hệ thống nốt nhạc.
Giá trị của dấu lặng bằng với trường độ của nốt tương ứng:
- Dấu lặng tròn = Nốt tròn
- Dấu lặng trắng = Nốt trắng
- Dấu lặng đen= Nốt đen
- Dấu lặng đơn = Nốt móc đơn
- Dấu lặng kép= Nốt móc kép
- Dấu lặng tam = Nốt móc tam
Dấu tăng trường độ
Dấu nối
Là hình cung nối liền những nốt nằm cạnh nhau có cùng cao độ với mục đích kéo dài trường độ của nốt đầu tiên.
Dấu chấm dôi
Là dấu chấm đặt bên cạnh đầu nốt nhạc, có tác dụng tăng trường độ của nốt nhạc lên 1/2 giá trị.
Dấu mắt ngỗng
Hay còn gọi là dấu miễn nhịp hoặc dấu chấm ngân, cho phép kéo dài trường độ nốt nhạc tự do theo chủ ý của người chơi.
Dấu lặng
Là ký hiệu thể hiện một khoảng ngừng trong bản nhạc.
Dấu nhắc lại
Là ký hiệu gồm 2 phần rời nhau, dùng để chỉ các đoạn nhạc cần chơi lặp lại.
Ký hiệu:
Ví dụ:
Dấu nhắc lại :|| đặt ở cuối đoạn tức chơi lại từ đầu đoạn hoặc bản nhạc. Nếu có dấu ||: thì chơi lặp lại đoạn nhạc kể từ dấu này.
Giáo trình nhạc lý cơ bản PDF
Nếu bạn muốn tìm một ebook PDF gói gọn các kiến thức nhạc lý cơ bản trong âm nhạc thì ngay dưới đây là giáo trình Nhạc lý căn bản dành cho những người muốn học để hướng đến thực hành được biên soạn bởi tác giả Ngô Ngọc Thắng và xuất bản bởi NXB Âm Nhạc.
Bạn có thể xem trực tiếp giáo trình tại đây hoặc tải về máy.
Giáo trình nhạc lý nâng cao PDF
Nếu bạn muốn nâng cao hiểu biết về âm nhạc thì giáo trình Nhạc lý nâng cao do cùng tác giả và NXB với giáo trình nhạc lý cơ bản bên trên phát hành. Đây là bộ đôi giáo trình giúp những người mới học đàn piano nói riêng và tất cả các bộ môn âm nhạc nói chung có cơ hội tiếp cận kiến thức đầy đủ và nhanh chóng nhất, đặc biệt đối với người học thực hành các loại nhạc cụ.
Bạn có thể xem trực tiếp giáo trình tại đây hoặc tải về máy.